Trudne nastolatki to temat, który dotyczy wielu rodziców. Okres dojrzewania oznacza ogrom zmian fizycznych, emocjonalnych i społecznych. Niektóre z nich mogą być trudne do zrozumienia zarówno dla nastolatków, jak i dla ich rodziców. Jak pokojowo rozwiązywać konflikty, które w tej sytuacji są nieuniknione?
TRUDNE NASTOLATKI – JAK POKOJOWO ROZWIĄZYWAĆ KONFLIKTY?
Okres dojrzewania to szansa na zbudowanie silnej i trwałej relacji. Pokojowe rozwiązywanie konfliktów może pomóc w poprawie komunikacji, wzajemnego zrozumienia i szacunku. Oto kilka przydatnych wskazówek:
Słuchaj aktywnie
Zamiast od razu krytykować, oceniać lub pouczać swoje dorastające dziecko, spróbuj je wysłuchać, z pełną uwagą i zainteresowaniem. Spróbuj zrozumieć jego punkt widzenia, uczucia i potrzeby. Nie przerywaj, nie bagatelizuj i nie lekceważ tego, co mówi – zamiast tego pokaż, że go szanujesz i doceniasz jako osobę.
Wyrażaj swoje uczucia i potrzeby
Nie bój się mówić o tym, co czujesz i czego oczekujesz od swojego nastolatka. Używaj słowa „ja”, oraz zdań typu: „(ja) czuję się zaniepokojona, gdy nie odbierasz telefonu” lub „(ja) potrzebuję, żebyś pomógł mi w domu”. Unikaj oskarżeń, zarzutów i etykietowania, takich jak „jesteś leniwy, nieodpowiedzialny i bezczelny”.
Szukaj kompromisu
Nie oczekuj, że nastolatek zawsze zgodzi się z tobą i spełni wszystkie twoje życzenia. Zamiast tego, spróbuj znaleźć rozwiązanie, które będzie satysfakcjonujące dla obu stron. Nie bój się negocjować i ustępować w niektórych kwestiach. Na przykład, jeśli chcesz, żeby nastolatek wracał do domu o określonej godzinie, a on chce zostać dłużej ze znajomymi, możesz zaproponować, żeby zadzwonił do ciebie i powiedział, gdzie jest i kiedy wróci. Pamiętaj, że kompromis nie oznacza porażki, jest to raczej wyraz szacunku i zrozumienia dla drugiej osoby.
Zachowaj spokój
Konflikty z nastolatkami mogą być bardzo emocjonalne i stresujące. Niezmiernie ważne jest, aby nie tracić panowania nad sobą i nie reagować impulsywnie lub agresywnie. Jeśli czujesz, że zbyt mocno się denerwujesz – zatrzymaj się, weź głęboki oddech i staraj uspokoić wzburzone emocje. Nigdy nie krzycz i nie obrażaj swojego nastolatka.
Szukaj wsparcia
Jeśli czujesz, że opieka nad nastolatkiem przerasta cię, nie obawiaj się zwrócić o pomoc i fachową poradę. Doświadczony psycholog pomoże ci odnaleźć drogę do porozumienia z dzieckiem. Korzystaj z różnych źródeł informacji na temat procesu dojrzewania – książki, podcasty, artykuły, strony internetowe, grupy wsparcia – możliwości jest wiele. Nie bój się przyznać, że potrzebujesz pomocy i śmiało po nią sięgaj – to oznaka siły i odpowiedzialności, nie słabości.
BOLĄCZKI OKRESU DOJRZEWANIA
Nastolatki mierzą się z wieloma problemami – burza hormonalna, zmienne emocje, presja ze strony rówieśników, zmieniające się ciało, wymagania ze strony szkoły i rodziców – wszystko to może przytłaczać dorastających młodych ludzi. Niektórzy z nich dodatkowo zmagają się z poważnymi problemami, do których m.in. należy depresja i bullying.
Nękanie (bullying)
Nękanie to zjawisko polegające na celowym i uporczywym narażaniu nastolatka na negatywne działania ze strony rówieśników, takie jak obrażanie, wyśmiewanie, poniżanie, odrzucanie, izolowanie, grożenie, szantaż itd. Bullying może mieć miejsce w różnych środowiskach, takich jak szkoła, dom, ulica, Internet.
Nękanie często niesie poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego nastolatka, takie jak obniżenie samooceny, lęk, depresja, zaburzenia snu, bóle głowy, brzucha, problemy z koncentracją, nauką, izolacja, agresja, samookaleczanie lub myśli samobójcze. Z tego powodu nękanie bezwzględnie wymaga interwencji ze strony dorosłych, rodziców, pedagogów, nauczycieli i policji.
Depresja
Depresja to zaburzenie nastroju, które charakteryzuje się utrzymującym się smutkiem, zniechęceniem, poczuciem beznadziejności, winy, bezwartościowości lub bezsensu życia. Depresja może mieć różne przyczyny, takie jak stres, traumy, problemy rodzinne, szkolne itd. Bardzo mocno wpływa na funkcjonowanie nastolatka w różnych obszarach życia, takich jak nauka, praca, hobby, relacje z innymi ludźmi.
Depresja często wiąże się z innymi problemami, takimi jak zaburzenia odżywiania, nadużywanie substancji, samookaleczanie lub myśli samobójcze. Z tego powodu depresja zawsze wymaga profesjonalnej pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej, a czasem także farmakologicznej. Nieleczona, często prowadzi do samobójstwa!
Objawy depresji
Objawy depresji u nastolatków mogą być różne i nie zawsze łatwe do zauważenia. Niektóre z nich to:
- Obniżony nastrój, który utrzymuje się przez większość dnia, niemal codziennie. Nastolatek może wyrażać smutek, rozdrażnienie, płaczliwość, złość, wrogość lub rozpacz. Może też mieć pesymistyczne myśli o sobie i przyszłości, a nawet myśli samobójcze.
- Utrata zainteresowań i zdolności odczuwania radości. Nastolatek może stracić zapał do aktywności, które wcześniej sprawiały mu przyjemność, takich jak hobby, sport, muzyka, czy spotkania z przyjaciółmi. Może też odczuwać nudę, apatię i brak motywacji.
- Zmniejszenie energii i ciągłe zmęczenie. Nastolatek może mieć trudności z wstawaniem z łóżka, wykonywaniem codziennych obowiązków, czy uczestniczeniem w zajęciach szkolnych. Może też narzekać na bóle głowy, brzucha, mięśni, czy inne dolegliwości somatyczne.
- Osłabienie koncentracji i uwagi. Nastolatek może mieć problemy z zapamiętywaniem, uczeniem się, rozwiązywaniem problemów, czy podejmowaniem decyzji. Może też obniżyć się jego wynik w nauce, pogorszyć się jego oceny, czy zwiększyć się jego nieobecność w szkole.
- Zaburzenia snu. Nastolatek może mieć trudności z zasypianiem, wybudzać się przedwcześnie, czy budzić się w nocy. Może też mieć koszmary senne, lęki nocne, czy bezsenność. Z drugiej strony, może też mieć zwiększoną potrzebę snu, spać dłużej niż zwykle, czy drzemać w ciągu dnia.
- Zaburzenia odżywiania. Nastolatek może zmienić swoje nawyki żywieniowe, jeść mniej lub więcej niż zwykle, unikać posiłków, czy podjadać niezdrowe przekąski. Może też mieć zaburzenia apetytu, nudności, wymioty, czy biegunkę. Może też zmienić się jego waga, wzrosnąć lub spaść.
- Obniżona samoocena i poczucie własnej wartości. Nastolatek może mieć negatywny obraz siebie, krytykować się, porównywać się z innymi, czy czuć się gorszy, brzydki, głupi, czy niekochany. Może też mieć poczucie winy, wstydu, bezradności, czy bezsensu życia.
- Wycofanie się z relacji z innymi ludźmi. Nastolatek może izolować się od rodziny, przyjaciół, czy rówieśników. Może unikać kontaktu z innymi, nie brać udziału w życiu społecznym, czy zrywać dotychczasowe więzi. Może też mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji, wyrażaniu uczuć, czy rozwiązywaniu konfliktów.
Jeśli zauważysz u nastolatka co najmniej dwa z tych objawów, które utrzymują się przez co najmniej dwa tygodnie, powinieneś zwrócić się o pomoc do specjalisty, takiego jak psycholog, psychiatra, czy pedagog. Depresja u nastolatków nie jest przejściowym stanem, który sam się rozwiąże, wymaga odpowiedniego leczenia, które może obejmować psychoterapię, leki antydepresyjne, czy wsparcie rodzinne i szkolne. Im wcześniej zaczniesz pomagać nastolatkowi, tym większa szansa na jego poprawę i powrót do normalnego funkcjonowania.
1 Komentarz
Pingback: Jak dogadać się z nastolatkiem?